Erfgoed
EXPERTISE
ERFGOED IN DE WET
Sinds 1 juli 2016 is er één integrale wet van kracht, die betrekking heeft op monumenten, museale objecten, musea en archeologie op het land en onder water, namelijk de Erfgoedwet.
De op handen zijnde Omgevingswet maakt samen met de Erfgoedwet een integrale bescherming van ons cultureel erfgoed mogelijk.
Aan de slag
ERFGOEDWET
De Erfgoedwet bundelt de wet- en regelgeving voor behoud en beheer van het cultureel erfgoed in Nederland. In de Erfgoedwet is vastgelegd hoe met ons erfgoed wordt omgegaan, wie welke verantwoordelijkheden daarbij heeft en hoe het toezicht daarop wordt uitgeoefend.
Eigenaren, gebruikers en kopers van erfgoed, (rijks)musea, beheerders van de rijkscollectie, (amateur) archeologen, belangenverenigingen, professionals in de erfgoedsector, gemeenten, provincies en verschillende onderdelen van de Rijksoverheid.
Cultureel erfgoed
Een monument is op grond van de Erfgoedwet een onroerende zaak die deel uitmaakt van cultureel erfgoed. Bijvoorbeeld historische gebouwen, verdedigingswerken, tuinen, parken of standbeelden. De instandhoudingsplicht houdt in dat een eigenaar zorgt dat het monument zodanig onderhouden wordt, dat instandhouding van het object en de monumentale bouwkundige elementen gewaarborgd worden.
Op grond van de Erfgoedwet kan een interieur in samenhang met een rijksmonument worden aangewezen als ensemble wanneer deze samenhang van bijzondere cultuurhistorische of wetenschappelijke betekenis is. Dit is een erkenning voor de groeiende aandacht voor het interieur van monumentale panden. Daarnaast stimuleert de aanwijzing verdere bekendheid, waardering en kennis bij het grote publiek.
Instandhoudingsplicht
In de Erfgoedwet is een instandhoudingsplicht voor rijksmonumenten opgenomen. Een eigenaar moet zorgen dat zijn of haar rijksmonument zodanig onderhouden wordt dat behoud gewaarborgd is.
Een eigenaar voldoet niet aan de instandhoudingsplicht wanneer onderdelen van het monument aantoonbaar niet onderhouden zijn en de eigenaar langdurig nalaat om het noodzakelijke onderhoud uit te voeren. De gemeente kan een eigenaar aanspreken die zijn rijksmonument niet onderhoudt. In het uiterste geval kan ze zelfs handhavend optreden om het noodzakelijke onderhoud af te dwingen.
OMGEVINGSWET
Het deel van de Monumentenwet 1988 dat betrekking heeft op de besluitvorming in de fysieke leefomgeving gaat over naar de toekomstige Omgevingswet. De nieuwe Omgevingswet staat voor een goede balans tussen het benutten en beschermen van de fysieke leefomgeving. De wet beoogt een samenhangende benadering van diverse belangen.
Vooruitlopend op de ingangsdatum van de Omgevingswet blijven de volgende artikelen ongewijzigd van toepassing:
- vergunningen tot wijziging
- sloop of verwijdering van rijksmonumenten
- verordeningen,
- bestemmingsplannen
- vergunningen en ontheffingen op het gebied van archeologie, bescherming van stads- en dorpsgezichten.
De Omgevingswet is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met de fysieke leefomgeving, dus inwoners, bedrijven en de overheid. Voor burgers moet het de participatie makkelijker maken. De Omgevingswet stimuleert gemeenten verder in het meedenken aan oplossingen.
In het oude systeem werd vanuit gemeenten veel gekeken naar het bestemmingsplan. Als iets niet paste in het bestemmingsplan dan was het niet mogelijk. In het nieuwe systeem, dat gebruikmaakt van een omgevingsplan, wordt gestuurd op het zoeken naar de mogelijkheid om de vergunning wel uit te kunnen geven. De houding van de gemeente verandert dus van ‘nee, tenzij’ in ‘ja, mits’.
Bronnen:
Contact