VERDUURZAMING

Toekomstbestendig maken
Om ons erfgoed door te geven aan volgende generaties, is het aanpassen aan de hedendaagse eisen en wensen van de gebruiker en de leefomgeving van het grootste belang. Zeker nu Nederland voor de grote opgave staat om de CO²-uitstoot drastisch te reduceren, om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. Deze opgave ligt er ook voor monumenten. Het gaat dan om monumenten met een publieke functie, zoals musea, theaters, poppodia en evenementenlocaties en om monumentale woonhuizen van particulieren. 

Samen vormen de monumenten in Nederland circa 2% van het totaal aantal gebouwen. Dat lijkt relatief weinig. Toch is het belangrijk dat ook monumenten worden verduurzaamd. Ze bepalen immers in grote mate het karakter van onze dorpen en (binnen-)steden, en daarom willen we ze graag behouden en toekomstbestendig maken.

Vanwege hun hoge leeftijd zijn monumenten op zichzelf (#circulariteit) al duurzaam, maar in gebruik zijn ze dat zeker niet en valt er nog veel winst te behalen, maar dan wel zónder dat deze gebouwen hun cultuurhistorische waarde verliezen. Het energieverbruik kan bijvoorbeeld een stuk zuiniger. Een (rijks)monument verduurzamen vraagt echter om maatwerk. Daarvoor bieden wij, maar ook de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, advies en kennisontwikkeling voor zowel eigenaren als professionals.

Verduurzamen, maar hoe?
De markt is drastisch veranderd: de huidige economische omstandigheden en de enorm gestegen energieprijzen, ook door de geopolitieke omstandigheden, zorgen ervoor dat grip op het gas- (m³) en elektraverbruik (KwH) essentieel is geworden. Daarom zijn wij actief bezig om ons gehele monumentenaanbod te voorzien van een energielabel, het Verduurzamingslabel®, ook al is dat voor (rijks)monumenten (nog) niet verplicht. Gezien de huidige situatie kunnen we hier eigenlijk niet meer omheen.

Wanneer doe je dat dan? Het meest organische moment is tijdens een  restauratie of onderhoudsbeurt. Dan kan er een integrale balans worden gezocht tussen monumentale waarden, gebruikscomfort, verduurzaming en kostenefficiëntie.

Maatwerk
Bij de verduurzaming van monumenten gaat het - nog meer dan bij reguliere objecten - om maatwerk. De te nemen maatregelen mogen geen negatieve gevolgen hebben voor de bouwfysische omstandigheden, de constructie, de cultuurhistorische identiteit en uitstraling van het (rijks)monument. Ondanks het noodzakelijke maatwerk, is het ook belangrijk om te zoeken naar standaardisering. Dat vergroot immers de haalbaarheid en betaalbaarheid. 

Daarom werken wij sinds kort samen met de Jobse Groep uit Etten-Leur, een landelijk opererend adviesbureau dat - naast het reguliere energielabel - ook het zogenaamde Verduurzamingslabel® kan vaststellen.

Met zo'n Verduurzamingslabel kan een koper beter beoordelen wat er verbeterd en geïnvesteerd zou moeten worden om een monumentaal object van bijvoorbeeld een G-label naar een C, B of zelfs A-label te krijgen.

redres. verduurzamingslabel ®
Hoe gaat dit in zijn werk? Jobse Groep maakt een scan waarbij het reguliere energielabel vastgesteld, en aansluitend wordt daar het  Verduurzamingslabel aan gekoppeld.

Dit Verduuzamingslabel is een advies over hoe het object kan worden verduurzaamd, inclusief een scenario hoe de woning van bijvoorbeeld G-label naar een A-label kan worden gebracht, met welke investering dat gepaard zal gaan en wat de te verwachten terugverdientijd is. Hierbij wordt gekeken naar de effectiefste en efficiëntste verduurzamingsoplossingen, waarbij rekening wordt gehouden met de monumentale status van het object.

Het aan- of verkoopmoment is dat dus een perfect moment voor een dergelijke scan; de pauzeknop wordt dan even ingedrukt. Het Verduurzamingslabel® is een goede leidraad voor de potentiële nieuwe eigenaar om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen.

Meer weten?
Vraag hier uw energie-/ Verduurzamingslabel® aan en krijg inzicht hoe u uw monument kan verduurzamen.

Financiering verduurzaming
Het verduurzamen van een monument vraagt kennis van monumenten én verduurzamen. Dat is precies wat wij in huis hebben; we kennen de weg in Vergunningenland voor wat betreft monumenten, verduurzamingsmogelijkheden, maar ook bijvoorbeeld bij subsidies en financieringen kunnen we u bijstaan.

Zonnepanelen op eigen dak of terrein
Zelf stroom opwekken met zonnepanelen of windenergie? Er is meer mogelijk dan vaak wordt gedacht. Ook wanneer dit op eigen dak of terrein niet kan, zijn er duurzame oplossingen. Zoals aansluiting bij een energiecoöperatie of gebruikmaken van groene energie. Er zijn verschillende manieren om gebruik te maken van duurzame elektriciteit:

Zonnepanelen voor eigen gebruik zijn mogelijk als de panelen niet zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte en ze volledig zwart van kleur zijn. Is het niet mogelijk om de panelen uit het zicht te plaatsen? Denk dan aan zonnepanelen op eigen erf, zoals bij een landgoed of op een bijgebouw zonder beschermde status. In sommige situaties zijn zonnepanelen in het zicht ook mogelijk, mits het niet anders kan, er een zorgvuldig afgewogen ontwerp is opgesteld, de kleur is aangepast aan het dak, en de cultuurhistorische waarden niet worden verstoord.

Zonnepanelen op een ander dak
Is opwekking op eigen dak of terrein geen optie? Dan zijn er vaak mogelijkheden om via een energiecoöperatie gebruik te maken van elektriciteit die in de buurt wordt opgewekt.

Duurzaam energiecontract
Elektriciteit duurzaam inkopen is altijd de makkelijkste manier om bij te dragen aan een duurzamer klimaat, maar levert niet direct een financieel voordeel op.

Deze infographic toont een overzicht van de mogelijkheden met zonnepanelen en is gebaseerd op de nieuwe advieslijn voor zonnepanelen op rijksmonumenten: