Dijkstraat 5

Dekemahuis te koop Franeker

In Franeker ligt markant aan de Breedeplaats het Dekemahuis. Dit huis (een zogenaamde stins) is de afgelopen decennia door de huidige eigenaren met zeer veel zorg gerestaureerd en getransformeerd tot een unieke woning met kantoor. Het object, dat bestaat uit een deel van het Dekamahuis en het naastgelegen pand (oostkant) wordt door de huidige eigenaren gebruikt als een woon- werkobject waarbij er een kantoor is gerealiseerd op de eerste en de tweede verdieping. Deze wordt via een separate entree die aan de Lijnbaanstraat is gesitueerd, ontsloten.

Het 'Dekemahuis', een rijksmonument, is in aanleg laatmiddeleeuws (vijftiende eeuw) en is een zogenaamd onderkelderd dwarshuis. Het originele huis is later gesplitst en dit deel van het object krijgt door de eeuwen heen verschillende bestemmingen zoals: grietmanshuis, professorenwoning en gemeentehuis.

Van omstreeks 1485 tot 1658 werd de (toen ongesplitste) stins bewoond door de adellijke familie van Dekema en hun erfgenamen. Vanaf 1670 wordt het object bewoond door verschillende (beroemde) Franeker professoren, o.a. Ulricus Huber, Wassenbergh, Petrus Camper, Conradi, De Lille, Heineccius, Van Kooten, Swildens, Schultens, Wesseling, Secundur. Vanaf 1757 is het object in tweeën gesplitst. Hier woonde Grietman van Beijma tot 1826. Van 1826 tot 1895
is het het gemeentehuis van Franeker is geweest.

De voorgevel aan de Dijkstraat is blokvormig gepleisterd en heeft een met palen en ketting afgezette stoep en entree. Onder de pleisterlaag bevindt zich de middeleeuwse muur van zogenaamde kloostermoppen. Door een uitsparing in de pleisterlaag zijn deze te zien. In het huis is de middeleeuwse zijmuur van kloostermoppen vrijgemaakt en gerestaureerd, evenals aan de tuinkant achter.

Indeling
Via de deur naast het winkelpand komt u in het Dekemahuis. Middels een paar traptreden komt u in de centrale gang met rechts de magnifieke woonkamer met originele houten vloer, monumentaal balkenplafond, bedsteden (nu in gebruik als kasten), zit-vensterbanken, houten binnenluiken en zeventiende-eeuwse schouw met houtkachel. Aan de voorzijde kijkt u uit over het plein en aan de achterzijde heeft u zicht op de gezellige tuin.

In de centrale gang is een in het oog springende trappartij die de begane grond met de verdiepingen met elkaar verbindt. Ook bevindt zich hier een separaat toilet en een trap naar de kelders, maar hierover later meer. Als u doorloopt komt u in de keuken, met ingebouwde antieke open haard, aan de achterzijde.

Achter de keuken is met de restauratie een prachtige tuinkamer, met een vloer van antieke geeltjes - met vloerverwarming -, gerealiseerd die een prachtig sleutelstuk vormt tussen het heden en verleden. Vanuit hier is een separate entree die het kantoorgedeelte kan ontsluiten. Via een industriële trap kunt u (behalve langs de trap in de entreehal), ook naar de eerste verdieping. De tuinkamer is ook bereikbaar via de entree aan de Lijnbaanstraat.

Eerste verdieping
Hier treft u een royale kantoorruimte/pantry aan van circa 20 m2. Aansluitend komt u op een overloop naar een aparte kantoorruimte (loopbrug) waarbij u een prachtig zicht heeft op de tuinkamer en de tuin. Vanuit de kantoorruimte/pantry kijkt u naar de imposante trappartij in de centrale gang. Een glazen lichtstrook zorgt voor een overdaad aan daglicht en laat de oude zijgevel van het Dekemahuis zien, waarbij ook heel mooi te zien is dat het ‘nieuwe’ huis hier in 1894 pal tegenaan is gebouwd. Aansluitend treft u een voorraad-/archiefzoldertje, een toilet en een grote kamer en suite met originele glas in looddeuren, met zicht op het plein en de Lijnbaanstraat. Ook hier zijn de oorspronkelijke details, zoals de houten vloer, de deuren, de plafonds, de lambriseringen, de houten binnenluiken en twee schouwen in de oude luister van 1894 hersteld.

Boven de monumentale woonkamer op de begane grond in het Dekemahuis treft u de masterbedroom aan. Ook hier zijn de 15e eeuwse moer- en kinderbalken, met originele sleutelstukken, van het prachtige balkenplafond in oude luister hersteld, evenals de oude, houten vloer. Het geheel wordt gecompleteerd door een magnifieke badkamer, (met toilet en vloerverwarming), die op zeer passende wijze is geïntegreerd.

Tweede verdieping
Via de trappartij komt u op de tweede verdieping waar zich een drietal slaapkamers (kantoorkamers) en een eenvoudige badkamer met toilet bevinden. De tweede verdieping in het Dekemahuis is bereikbaar via een tweede trap die zich achter de masterbedroom bevindt. Op deze verdieping is een royale slaapkamer ondergebracht met apart toilet en een prachtige badkamer met jacuzzi. Ook hier ziet u het originele, oude balkenplafond en de middeleeuwse muur. Erboven bevindt zich een grote zolder voor het opbergen van spullen. Deze is bereikbaar via een vlizotrap.

Kelder
Onder het dwarshuis is de kelder (de oude gewelven), met plavuizen vloer, het oudste deel van het huis. Deze kelder loopt onder het gehele huis door van de voorgevel tot onder de huidige keuken. De vrije hoogte is circa 1.90 meter. De voorkelder is in gebruik als wijnkelder en de achterste kelder fungeert als bijkeuken met voorraadkasten en plaats voor de wasmachine en de wasdroger. Hiertussen bevindt zich nog een kelder.

Tuin
Bijzonder aan het Dekemahuis is de heerlijke tuin op het zuid-westen, betegeld met oude geeltjes en rode waaltjes. De tuin is goed op de zon georiënteerd en geeft welhaast een mediterraan karakter aan het huis. In de tuin bevindt zich een vaste, open haard en een eeuwenoude waterput (wel). Vanuit de tuin heeft u toegang tot de oude paardenstal, een ideale plek om lekker te klussen of als bergplaats te gebruiken. Tevens kunt u vanuit hier naar de Lijnbaanstraat. Vanuit de tuin heeft u goed zicht op en toegang tot de tuinkamer en op de gangzone die zich tussen het Dekemahuis en het naastgelegen winkelpand bevindt.

Naast het object, in de Lijnbaanstraat, bevindt zich een parkeerplaats waarvoor jaarlijks € 75,- verschuldigd is. Op 100 meter, in de Hofstraat is er een garage waarin een plaats beschikbaar is voor de som van € 45,- per maand.

Franeker
Franeker is de hoofdplaats van de gemeente Waadhoeke, in de provincie Frieslãn. De stad telt circa 46.000 inwoners (de gehele gemeente telt ruim 20.000 inwoners) en is een van de Friese elf steden. Franeker heeft zich in de Middeleeuwen ontwikkeld tot de belangrijkste nederzetting van noordelijk Westergo. Dat gebied was een eiland, het werd omspoeld door de zee, (de Middelzee) en de Marneslenk. De kwelderstreken lagen onbeschermd voor een bij tijd en wijle onstuimig hoge zee en de bewoners trachtten lijf en goed veilig te stellen op de terpen. De streek rond Franeker was in de 11e/12e eeuw vermoedelijk het eerste gebied in Friesland waar een zekere vorm van openbaar bestuur werd georganiseerd. Ook vonden er de eerste experimenten plaats voor een nieuwe wijze van bescherming door dijkaanleg. Dit zorgde ook voor economische voorspoed: het land raakte zo minder verzilt en kon langer worden gebruikt.

Franeker had een belangrijke positie in Franekeradeel, in de Vijf-Delen en in heel Westergo en was een aantrekkelijke plaats voor hoofdelingen (o.a. de eerste bewoner van de Dekemastins, Juw van Dekema), de tot bestuurlijke macht gekomen grootgrondbezitters. Zij bouwden in Franeker hun stinzen. Ambachtslieden en handelaren volgden. Franeker verwierf in 1402 marktrechten en spoedig werd het bestuur ook zo georganiseerd dat Franeker een stad genoemd kon worden. In 1585 kreeg Franeker een universiteit. Tot 1811 kon men in Franeker theologie, rechten, medicijnen, klassieke talen, wijsbegeerte en wis- en natuurkunde studeren.

De aanwezigheid van wetenschappers had een enorme uitstraling en hiervan profiteerden ook herbergiers, kooplieden en ambachtslieden. De stad trok beroemdheden als Descartes, prins Johan Maurits van Nassau (die in Franeker met zijn koets door de brug zakte), Peter Stuyvesant en niet te vergeten Anna Maria van Schurman.

Het Planetarium van Eise Eisinga, door hem in zijn eigen woonhuis gebouwd van 1774 tot 1781, trekt jaarlijks meer dan 50.000 bezoekers. 

Franeker ligt aan de A31 en is vanuit het midden en het westen van ons land snel bereikbaar. Amsterdam ligt op een uur rijden.

Ligging in Franeker
Het object ligt, zoals gezegd midden in Franeker met alle voorzieningen op loopafstand, zoals: (banket)bakkers, slagers, groetewinkels, delicatessenwinkels, kledingwinkels, interieurwinkels, de Hema, juwelier, speelgoedwinkels, huishoudelijke artikelen, bloemenwinkels, boekwinkel, drogisterijen, platenzaak, kappers, gezondheidscentrum, restaurants, theater, musea, het Eise Eisingaplanetarium en drie supermarkten. Tegenover het Dekemahuis staat de prachtige, 15e-eeuwse Martinikerk (oorspronkelijk 11e eeuw), met fresco’s en een Van Damorgel.