Lange Wijnen 9

WONEN IN EEN RIETVELD – HET LAATSTE HOOFDSTUK VAN EEN GROTE MEESTER
.
DE OORSPRONG VAN EEN MODERNE DROOM
Woonhuis Bosschaert is een monumentale mid-century bungalow in Laren (N-H), ontworpen door de wereldberoemde architect Gerrit Th. Rietveld in 1963. Dit bijzondere pand – Rietvelds laatste ontworpen bungalow – werd na zijn overlijden in 1964 pas in 1967 voltooid. Inmiddels is het aangewezen als rijksmonument vanwege de uitzonderlijke architectonische en historische waarde.

Gelegen aan de Lange Wijnen 9, op een ruim, bosrijk perceel, is dit bij uitstek een fijne en comfortabele woning voor wie ruimtelijk wil leven met stijl. Een vintage designvilla met de allure van een kunstwerk, maar met de warmte van een echt familiehuis. Het is een plek om je terug te trekken, gasten te ontvangen, kinderen te laten opgroeien, samen te wonen of juist zelfstandig te leven onder één dak. Deze bungalow spreekt zowel liefhebbers van mid-century modernisme en erfgoed aan, als mensen die gewoon heerlijk willen wonen op een centrale, beschutte plek in het Gooi.

De vormgeving is helder en evenwichtig: royale glaspartijen, lange zichtlijnen, een centrale patio, en alles gelijkvloers. Het unieke verhaal achter het ontwerp maakt het huis tot een van de belangrijkste naoorlogse woonhuizen van Nederland. Een plek die rust biedt, ruimte geeft en inspireert – iedere dag opnieuw.


DE OPDRACHT VAN ANTON A. BOSSCHAERT
In de vroege jaren zestig wendde jurist en liefhebber van moderne architectuur Anton A. Bosschaert zich tot de Bond van Nederlandse Architecten met een uitzonderlijk verzoek: hij zocht een architect voor een modern landhuis met vier zelfstandige wooneenheden. Bosschaert was groot liefhebber van Amerikaanse mid-century houses en liet zich daarbij inspireren door de stijl van Ludwig Mies van der Rohe en Richard Neutra.

Zijn vraag was gedurfd, vernieuwend én visionair. Gerrit Rietveld werd geadviseerd en nam de opdracht aan. De huurappartementen moesten zelfstandig functioneren, maar visueel en ruimtelijk één geheel vormen – als een bungalow met de uitstraling van een landgoed. Rietveld ontwierp een helder, asymmetrisch plan rond een binnentuin, met vier woonunits in motelstijl onder één dak. Zelf sprak hij van een 'modern motel-concept': een gang aan één zijde, de kamers aan de andere zijde, met volledige glazen gevels gericht op het groen.


RIETVELDS LAATSTE ONTWERP
Het plan van Bosschaert werd Rietvelds laatste. Hij overleed in 1964, vóór de bouw. De oplevering in 1967, onder toezicht van architecten J. van Dillen en later G. Bakker, bleef trouw aan het oorspronkelijke ontwerp. Het resultaat: een bungalow die niet alleen geldt als een zeldzaam bewaard gebleven voorbeeld van laat-modernistische architectuur in Nederland, maar ook als een van de meest aansprekende realisaties van Rietvelds denken over wonen, delen en individualiteit. Een huis dat zich voegt in het rijtje van werken van Neutra, Mies van der Rohe, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright en Rietveld zelf – en dat uniek is in Nederland.

Het huis heeft bovendien internationaal aanzien als het laatste gebouwde woonhuis van Rietveld, waarin zijn ideeën over ruimte, functie en menselijk gebruik op volwaardige schaal zijn gerealiseerd. Dit maakt het tot een referentiepunt binnen het internationale modernisme.


INDELING – WONEN RONDOM HET LICHT: EEN PLATTEGROND MET VISIE
Deze zorgvuldig ontworpen bungalow – circa 460 m² groot en volledig gelijkvloers – ontvouwt zich rondom een centrale patio, die vanuit vrijwel elke ruimte zichtbaar is. Het huis is één laag hoog en opgebouwd in een samengestelde vorm met een vierkant hoofdvolume en een L-vormige noordvleugel. De gevels zijn uitgevoerd in wit en zwart geglazuurde baksteen, de kozijnen in zwart staal, en de brede dakranden in gelakt cederhout. Aan de oostzijde markeert een set grote rode deuren – typerend voor Rietveld – de representatieve entree, bereikbaar via de pergola of het looppad dat vanaf de Lange Wijnen haaks op het pand loopt.

Entree, woonkamer en eetgedeelte
De centrale entreehal geeft direct zicht op de patio en biedt een doorkijk naar de royale woonkamer aan de zuidzijde. Daar in de living zorgen brede, kamerhoge schuifpuien voor een vloeiende overgang naar de tuin. Een zwevende open haard en een originele boekenkast naar ontwerp van Rietveld versterken de huiselijke sfeer zonder concessies aan het ontwerp. Aansluitend aan deze woonkamer ligt de eetkamer, die op haar beurt via dubbele deuren verbonden is met een intiemere tv-kamer aan de westzijde.

Keuken en voorzieningen
In het verlengde van de entreehal ligt de vernieuwde keuken, modern uitgerust maar met respect voor het oorspronkelijke kleurgebruik en de maatvoering. Het warme geel refereert subtiel aan de primaire kleuren van De Stijl. Hier zijn ook de kelder en technische ruimte bereikbaar.

Slaapvertrekken en werkkamer
Langs de patio, aan de noordzijde van het hoofdvolume, ligt een werkkamer met rustgevend uitzicht op de patio. De hoofdslaapkamer ligt aan de zuidzijde van het huis, met zicht op het groen. De ruimte is voorzien van originele Rietveld-inbouwkasten met pianoscharnieren en directe toegang tot een badkamer in stijl van het Nieuwe Bouwen, tegeltjes in 10 x 10 – helder ingedeeld met vrijstaand bad, wastafelmeubel, inloopdouche en er tegenover een zwevend toilet.

Aan de oostzijde van de bungalow bevinden zich twee kinderslaapkamers met een schuifwand ertussen, originele opklapbedden van Auping, een inklapbare wastafel en originele Philips Philinea-buizenverlichting. De lamp gaat aan als je de klep opent. Deze kamers zijn flexibel in te delen en vormen een functioneel geheel in het dagelijks gebruik.

De noordvleugel – wonen, werken of ontvangen
De noordelijke vleugel is bereikbaar via een tweede hal bij de keuken en openslaande dubbele deuren naar eetkamer en woonkamer, en ingericht voor flexibel gebruik. Een lange gang leidt naar een grote multifunctionele ruimte: oorspronkelijk ontworpen als twee motelkamers van circa 45 m² per stuk, nu in gebruik als concertzaal, presentatie- of samenkomstruimte. Deze zone kan dienen als privévleugel, gastenverblijf of kleinschalige culturele voorziening.

Aan het einde van de gang liggen twee zelfstandige studio’s van elk circa 45 m², elk met pantry, slaap-/zitgedeelte en een compacte badkamer in Rietveldstijl – voorzien van inloopdouche, wastafel en toilet. Voor bezoekers is een separaat dames- en herentoilet beschikbaar in de gang. Dit deel van de woning is ideaal voor logés, inwonende familieleden of werk aan huis.


EEN HUIS DAT MEEBEWEEGT
Deze vintage bungalow van Rietveld is niet alleen een ruimtelijk kunstwerk, maar ook een praktisch familiehuis. De volledige woning ligt op één niveau, met vloeiende overgangen tussen binnen en buiten. Aan de noordzijde bevindt zich een berging, meerdere opslagruimtes en een ruime carport. Alles is logisch gepositioneerd met zichtlijnen die rust en overzicht bieden. De plattegrond biedt ruimte voor uiteenlopende woonvormen: een royaal familiehuis, dubbele bewoning of gedeeld wonen – telkens met behoud van privacy en comfort. Elk detail is functioneel doordacht en tegelijk esthetisch verankerd. Hier is wonen niet alleen bewoonbaar gemaakt, maar verheven tot een vorm van toegepaste kunst.


TUIN
De tuin hoort onmiskenbaar bij het geheel. Niet als losse buitenruimte, maar als verlengde van het huis – precies zoals tuinarchitect Piet Buys het ooit bedoelde. Zijn ontwerp sluit naadloos aan bij de ideeën van het Nieuwe Bouwen: openheid, verbinding en ritme.

Aan de voorzijde ontvouwt zich een heldere compositie van gras, losse bomen en een strak lijnenspel dat aansluit bij de pergola en gevel. Achter het huis neemt de natuur langzaam het over, met een vloeiende overgang naar het omliggende bos. De patiotuin is ingetogen en verstild, een plek om naar te kijken. De terrastuin nodigt juist uit om te zitten, te leven – met bloeiende vaste planten als decor.

Bij de restauratie door H+N+S Landschapsarchitecten is de oorspronkelijke gedachte gerespecteerd én verfijnd. De beplanting, zichtlijnen en indeling zijn opnieuw afgestemd op het huis, waardoor de tuin nu nog steeds doet wat hij moet doen: rust brengen, ruimte bieden en de seizoenen voelbaar maken.


DE LOCATIE – LAREN ALS CONTEXT
De bungalow ligt aan een beschutte, groene laan in Laren, op steenworp afstand van het Rosa Spier Huis – een woon- en zorgcentrum voor kunstenaars en wetenschappers. Opgericht door harpiste Rosa Spier, biedt het onderdak aan ouderen uit de wereld van muziek, beeldende kunst en wetenschap, die hier tot op hoge leeftijd blijven creëren, exposeren en optreden. Het bijbehorende cultuurcentrum programmeert concerten, lezingen en tentoonstellingen, wat de directe omgeving een bijzondere culturele rijkdom geeft.

Vlakbij bevindt zich nóg een vorm van levenskunst – gehuisvest in een even discreet als stijlvol pand, dat in de regio al jaren tot de best bewaarde geheimen behoort. In vroegere tijden gaf een zwaan op de gevel vaak al een aanwijzing; Laren houdt die traditie met een Italiaanse naam op eigen wijze in ere.

De ligging van deze Rietveldvilla is centraal, maar besloten. De woning is nauwelijks zichtbaar vanaf de openbare weg. De lange oprijlaan en het omringende bos versterken het gevoel van afzondering. Binnen dit landschappelijke kader staat een gebouw dat zich voegt naar zijn omgeving, zonder zich eraan te onderwerpen. Het ontwerp sluit aan op de traditie van het Gooi als villalandschap: modern in vorm, natuurlijk in inpassing.


INTERIEUR EN MATERIAALKEUZE – KWALITEIT EN CONTINUÏTEIT
De huidige eigenaren kochten Huize Bosschaertin 2016 in een deplorabele toestand. Na ruim vijftig jaar was het huis toe aan een zorgvuldige restauratie. Hiervoor werd Van Hoogevest Architecten aangetrokken, die het huis volledig en tot in detail restaureerde – in de geest van Rietveld. Interieurarchitect Maurice van Bakel herinterpreteerde het maatwerkmeubilair, het kleurgebruik en de verlichting.

Binnen is gekozen voor de oorspronkelijke materialen en afwerkingen. De wengéhouten parketvloeren zijn origineel. De vaste kasten en originele interieurelementen zijn bewaard gebleven of gerestaureerd. Enorm grote glaspartijen zorgen voor een prachtige lichtval in huis en sterke zichtlijnen op de tuin en het atrium. De indeling maakt dubbel gebruik of gemeenschappelijk wonen eenvoudig mogelijk.


EEN MODERN GERESTAUREERD MONUMENT
Vanaf de aankoop is het huis volledig aangepast aan de eisen van deze tijd. Marmoleum werd vervangen door naadloze, kleurvaste afwerkingen; de bijgebouwen kregen een nieuwe functie voor cultuur en presentatie; buiten is een nieuw plein aangelegd dat de architectonische structuur verlengt. Ook op technisch vlak is het huis volledig geüpdatet: het is aardgasvrij, voorzien van stille warmtepompen, HR++-glas, vloerisolatie, een warm dak en negentig zonnepanelen – onzichtbaar vanaf de straat. De installaties zijn zorgvuldig ingepast in het ontwerp en functioneren geruisloos. De woonkwaliteit is comfortabel en toekomstbestendig, zonder concessies te doen aan de monumentale uitstraling.


RESTAURATIE EN TECHNIEK – ARCHITECTONISCH EN ENERGETISCH HERSTEL
De restauratie en verduurzaming zijn uitgevoerd onder leiding van Van Hoogevest Architecten – bekend van onder meer het Rijksmuseum en het stadhuis van Hilversum – met als doel het huis toekomstbestendig te maken zonder afbreuk te doen aan het architectonisch karakter. De woning is volledig aardgasvrij en voldoet aan hoge eisen op het gebied van energieprestaties. Verwarming en warm water verlopen via stille lucht/water-warmtepompen, die zijn ondergebracht in een apart bijgebouw op afstand van de gevels. Deze opstelling voorkomt visuele verstoring van het ontwerp en zorgt voor een fluisterstille werking.

Vloerverwarming is aanwezig in vrijwel alle ruimtes. Alleen in de delen waar de originele wengévloer behouden is, wordt verwarmd via zorgvuldig geïntegreerde convectorputten. Voor warmere dagen is koeling via het systeemtechnisch mogelijk, maar door de beschutte ligging en de bouwkundige isolatie is dit in de praktijk nauwelijks nodig. De isolatie is afgestemd op de monumentale waarde van het pand. HR++-glas, een geïsoleerd warm dak en hoogwaardige vloerisolatie zorgen voor een aangenaam en constant binnenklimaat. Op het platte dak zijn negentig zonnepanelen geplaatst, volledig uit het zicht vanaf de openbare weg, die een groot deel van de energievraag compenseren. Dankzij deze ingrepen heeft de woning een energielabel B – uitzonderlijk voor een monumentaal gebouw van deze aard en omvang.


TOEKOMSTIG GEBRUIK
Vanwege de oorspronkelijke opzet is het huis uitermate geschikt als riante bungalow voor een (samengesteld) gezin, een familie, meergeneratiewoning, maar ook voor andere alternatieve woonvormen. Denk aan een Knarrenhof-achtig concept met vier of vijf appartementen, elk met eigen voorzieningen rondom een gedeelde woonkamer, keuken, tuin en werkruimte. Een model dat past bij vrienden, samengestelde gezinnen of bewust gedeeld wonen. Ook een combinatie van wonen en kleinschalige culturele of educatieve activiteiten is hier denkbaar – in de geest van het Rosa Spier Huis, waar leven en creëren samengaan. Dit gedachtegoed ligt in het verlengde van Rietvelds oorspronkelijke opdracht. De bungalow is gebouwd voor meervoudig gebruik en verdient een toekomst waarin dat opnieuw tot uitdrukking komt.


MONUMENTALE WAARDE
De monumentale status is toegekend vanwege het laatste voltooide ontwerp van Gerrit Rietveld, de esthetische en architectonische kwaliteit, de hoge mate van gaafheid en authenticiteit, en de zeldzaamheid van dit laat-modernistische ensemble met zelfstandige huurstudio’s – het motelconcept waar Rietveld gekscherend over sprak.

En toch is het geen museum waarin je op kousenvoeten door het verleden sluipt. Hier woon je in ruimtelijke rijkdom, ontworpen door een grootmeester. Denk aan een driesterrentent, maar dan voor liefhebbers van ruimte, maatvoering en eenvoud – een bewoonbaar meesterwerk voor smulpapen van vorm en helderheid. Praktisch bruikbaar, comfortabel en gebouwd met de eerlijke materialen die Rietveld altijd voor ogen had.


KORTOM – EEN MODERNISTISCH KUNSTWERK OM IN TE LEVEN
Dit huis is geen museumstuk. Het is ontworpen om bewoond te worden, het is praktisch en bedoeld om te gebruiken. Rietvelds laatste werk is een overtuigend voorbeeld van wat moderne architectuur kan zijn: helder, humaan en nog altijd relevant. Een zeldzaam monument voor wie architectuur begrijpt – en voor wie ruimte meer is dan een plattegrond. Het is een plek waar het daglicht meebeweegt met het ritme van het leven, waar eenvoud de luxe is, en waar de geest van een grootmeester voelbaar blijft in iedere lijn, iedere doorgang, iedere stilte. Een woning om te ervaren, te delen, te koesteren.